Linux CentOS
พื้นฐานของการใช้งาน Linux สำหรับผู้ที่สนใจอยากจะเป็น Admin ครับ เช่นไฟล์ต่างๆ ถูกเก็บไว้ในที่ใด คำสั่งในการทำงานต่างๆของ Linux CentOS มีอะไรบ้าง สามารถดูได้จากบทความนี้โดยจะมีคำสั่งเบื้องต้นและที่จัดเก็บไฟล์ต่างๆ ของระบบ Linux เหมาะสำหรับผู้ที่สนใจอยากจะประกอบอาชีพ Administrator เช่นเดียวกันกับผมม ไปดูกันเลยยครับ :D
| คำสั่ง | หน้าที่ | รายละเอียด |
|---|---|---|
| File/Directory Basics | ||
| ls | List files | แสดงรายชื่อไฟล์และไดเร็คทอรี่ |
| cp | Copy files | สำเนาไฟล์ |
| mv | Rename files | เปลี่ยนชื่อไฟล์ |
| rm | Delete files | ลบไฟล์ |
| ln | Link files | สร้างไฟล์เชื่อมโยง |
| cd | Change directory | ย้ายไปยังไดเร็คทอรี่ที่ต้องการ |
| pwd | Print current directory name | แสดงชื่อไดเร็คทอรี่ปัจจุบัน |
| mkdir | Create directory | สร้างไดเร็คทอรี่ใหม่ |
| rmdir | Delete directory | ลบไดเร็คทอรี่ (ที่ว่างเปล่าเท่านั้น) |
| File Viewing | ||
| cat | View files | ดูเนื้อหาของ text file |
| less | Page trough files | เลื่อนดูเนื้อหาของไฟล์ |
| head | View file beginning | แสดงส่วนต้นของไฟล์ |
| tail | View files ending | แสดงส่วนท้ายของไฟล์ |
| nl | Number lines | แสดงหมายเลขบรรทัด |
| od | View binary files | แสดงเนื้อหาในไฟล์ไบนารี่ |
| xxd | View binary files | แสดงเนื้อหาในไฟล์ไบนารี่ |
| gv | View Postscript/PDF files | แสดงไฟล์แบบโพสต์สคริปต์หรือ PDF |
| xdvi | View TeX DVI files | แสดงไฟล์รูปแบบ TeX |
| File Creation and Editing | ||
| emacs | Text editor | โปรแกรมแก้ไขข้อความของ GNU |
| vim | Text editor | โปรแกรมแก้ไขข้อความที่ปรับปรุงจาก vi |
| umask | Set default file protections | แสดง/กำหนดค่าสำหรับคำนวณค่า permission mode |
| soffice | Edit Word/Excel/PowerPoint docs | แก้ไขไฟล์เอกสาร Word/Excel/PowerPoint |
| abiword | Edit Word documents | แก้ไขเอกสาร Word |
| gnumeric | Edit Excel documents | แก้ไขเอกสาร Excel |
| File Properties | ||
| stat | Display file attributes | แสดงสถานะ/สถิติ/คุณลักษณะของไฟล์ |
| wc | Count bytes/words/lines | นับจำนวนอักขระ คำ บรรทัด |
| du | Measure disk usage | แสดงปริมาณการใช้เนื้อที่ไดเร็คทอรี่ |
| file | Identify file types | แสดงชนิดของไฟล์ |
| touch | Change file timestamps | เปลี่ยนค่าเวลาของไฟล์ |
| chown | Change file owner | เปลี่ยนชื่อเจ้าของไฟล์ |
| chgrp | Change file group | เปลี่ยนชื่อกรุ๊ปเจ้าของไฟล์ |
| chmod | Change file protections | เปลี่ยนระดับการป้องกันไฟล์ |
| chattr | Change advanced file attributes | เปลี่ยนคุณลักษณะของไฟล์ในขั้นสูง |
| Isattr | List advanced file attributes | แสดงคุณลักษณะของไฟล์ในขั้นสูง |
| File Location | ||
| find | Locate files | ค้นหาตำแหน่งของไฟล์ |
| slocate | Locate files via index | ค้นหาตำแหน่งของไฟล์ด้วยฐานข้อมูลดัชนี |
| which | Locate commands | ค้นหาคำสั่ง |
| whereis | Locate standard files | ค้นหาไฟล์มาตรฐาน |
| File Text Manipulation | ||
| grep | Search text for matching lines | ค้นหาข้อความในระดับบรรทัด |
| cut | Extract columns | คัดแยกคำโดยระบุตำแหน่ง |
| paste | Append columns | เชื่อมต่อไฟล์ในแนวระนาบ |
| tr | Translate characters | แปลงข้อความ |
| sort | Sort lines | จัดเรียงข้อความระดับบรรทัด |
| uniq | Locate indentical lines | รวมบรรทัดที่เหมือนกัน |
| tee | Copy stdin to file and to stdout simultaneously | สำเนาข้อความออกทางไฟล์และ stdout พร้อมๆ กัน |
| File Compression | ||
| gzip | Compress files (GNU Zip) | บีบอัดไฟล์ให้เป็น .gz |
| Compress | Compress files (Unix) | บีบอัดไฟล์แบบมาตรฐาน Unix |
| bzip2 | Compress files (BZip2) | บีบอัดไฟล์ให้เป็น .bz2 |
| zip | Compress files (Windows Zip) | บีบอัดไฟล์สำหรับ WinZip |
| File Comparison | ||
| diff | Compare files line by line | เปรียบเทียบไฟล์ในระดับบรรทัด |
| comm | Compare sorted files | เปรียบเทียบไฟล์ที่ผ่านการเรียงข้อมูลมาแล้ว |
| cmp | Compare files byte by byte | เปรียบเทียบไฟล์ระดับไบต์ |
| md5sum | Compute Checksums | คำนวณหาค่า md5 ของไฟล์ |
| Disks and Filesystems | ||
| df | Show free disk space | รายงานขนาดดิสก์ที่เหลืออยู่ |
| mount | Make a disk accessible | เชื่อมต่ออุปกรณ์จัดเก็บข้อมูลเข้าสู่ระบบ |
| fsck | Check a disk for errors | ตรวจสอบแก้ไขความผิดปรกติของเนื้อที่ดิสก์ |
| sync | Flush disk caches | เขียนข้อมูลในแคชกลับคืนสู่ดิสก์ |
| Backups and Remote Storage | ||
| mt | Control a type drive | ควบคุมเทป |
| dump | Back up a disk | สำรองข้อมูลจากดิสก์ |
| restore | Restore a dump | นำข้อมูลที่สำรองไว้กลับคืนที่เดิม |
| tar | Read/write type archives | จัดเก็บไฟล์ให้รวมกันไว้ที่เดียว |
| cdrecord | Burn a CD | เขียนไฟล์ลงสู่แผ่นซีดี |
| rsync | Mirror a set of files | สำรองข้อมูลระหว่างโฮสต์ |
| Printing | ||
| lpr | Print files | ส่งไฟล์ไปพิมพ์ที่เครื่องพิมพ์ |
| lpq | View print queue | เปิดดูลำดับงานพิมพ์ที่ค้างอยู่ |
| lprm | Remove print jobs | ยกเลิกงานพิมพ์ที่ค้างอยู่ |
| Spelling Operations | ||
| look | Look up spelling | เปิดสารบัญคำศัพท์ |
| aspell | Check spelling interactively | ตรวจคำสะกดว่าถูกต้องหรือไม่ |
| spell | Check spelling in batch | ตรวจคำถูกผิดในไฟล์จำนวนมาก |
| Processes | ||
| ps | List all processes | แสดงโปรเซสทั้งหมด |
| w | List users' processes | แสดงรายชื่อยูสเซอร์ที่กำลังใช้งานโปรเซส |
| uptime | View the system load | แสดงปริมาณภาระของระบบ |
| top | Monitor processes | แสดงข้อมูลเกี่ยวกับโปรเซสแบบต่อเนื่อง |
| xload | Monitor system load | แสดงภาระของระบบในแบบกราฟฟิก |
| free | Display free memory | แสดงปริมาณหน่วยความจำประเภทต่างๆในปัจจุบัน |
| kill | Terminate processes | ส่งรหัสควบคุมไปยังโปรเซส |
| nice | Set process priorities | ตั้งค่าระดับความสำคัญให้โปรเซส |
| renice | Change process priorities | ปรับระดับความสำคัญของโปรเซส |
| Scheduling Jobs | ||
| sleep | Wait for some time | หน่วงเวลา |
| watch | Run programs at set intervals | รันโปรแกรมซ้ำในระยะเวลาที่กำหนด |
| at | Schedule a job | ตั้งเวลารันกลุ่มคำสั่ง |
| crontab | Schedule repeated jobs | ตั้งเวลารันคำสั่งเป็นรอบเวลาที่กำหนด |
| Hosts | ||
| uname | Print system information | แสดงรายละเอียดของระบบปฏิบัติการ |
| hostname | Print the system's hostname | แสดง/กำหนดชื่อโฮสต์ |
| ifconfig | Set/display network information | แสดง/กำหนดค่าเกี่ยวกับเครือข่าย |
| host | Look up DNS | สืบค้นชื่อและไอพีของโฮสต์ในระบบ DNS |
| whois | Lookup domain registrants | สืบค้นข้อมูลการจดทะเบียนโดเมน |
| ping | Check if host is reachable | ทดสอบการตอบสนองของโฮสต์ปลายทาง |
| traceroute | View network path to a host | ตรวจสอบเส้นทางไปสู่โฮสต์ปลายทาง |
| Networking | ||
| ssh | Securely log into remote hosts | เข้าสู่โฮสต์จากระยะไกล (มีการเข้ารหัสข้อมูล) |
| telnet | Log into remote hosts | เข้าสู่โฮสต์จากระยะไกล(ไม่มีการเข้ารหัส) |
| scp | Securely copy files between hosts | สำเนาไฟล์ระหว่างโฮสต์(มีการเข้ารหัสข้อมูล) |
| stfp | Securely copy files between hosts | บริการโอนถ่ายไฟล์ระหว่างโฮสต์(มีการเข้ารหัสข้อมูล) |
| ftp | Copy files between hosts | บริการโอนถ่ายไฟล์ระหว่างโฮสต์(ไม่มีการเข้ารหัสข้อมูล) |
| evolution | GUI email client | โปรแกรมใช้งานอีเมล์แบบกราฟฟิก |
| mutt | Text-based email client | โปรแกรมใช้งานอีเมล์แบบ text |
| Minimal email client | คำสั่งรับส่งอีเมล์ขนาดเล็กมาก | |
| mozilla | Web browser | โปรแกรมเว็บบราวเซอร์แบบกราฟฟิก |
| lynx | Text-only web browser | โปรแกรมเว็บบราวเซอร์แบบ text |
| wget | Retrieve web pages to disk | ดาวน์โหลดข้อมูลเว็บมาสู่ดิสก์ |
| slrn | Read Usenet news | อ่านข่าวใน usenet |
| gaim | Instant messaging/IRC | โปรแกรมรับส่งข้อความ |
| talk | Linux/Unix chat | คำสั่งรับส่งข้อความโต้ตอบ |
| write | Send messages to a termainal | คำสั่งส่งข้อความไปยังจอภาพอื่น |
| mesg | Prohibit talk/write | เปิด/ปิดการรับข้อความจากคำสั่ง write |
| Audio and Video | ||
| grip | Play CDs and rip MP3s | เล่นแผ่นซีดีเพลงและแปลงเป็นไฟล์ MP3 |
| xmms | Play audio files | เล่นไฟล์เสียงชนิดต่างๆ |
| cdparanoia | Rip audio | แปลงแทร็กเพลงให้เป็นไฟล์ |
| audacity | Edit audio | ปรับแต่ง/แก้ไขไฟล์เสียง |
| xcdroast | Burn CDs | บันทึกข้อมูล/แทร็กเสียงลงแผ่นซีดี |
คำสั่งเพิ่มเติม ...
Text editor ที่ใช้งานได้ยาก แต่มีใน linux ทุกรุ่น ในบางเครื่องไม่มี pico เพราะไม่ได้ติดตั้ง mail หรือ pine จึงจำเป็นต้องใช้โปรแกรม vi สำหรับแก้ไขข้อมูลในแฟ้มต่าง ๆ ของ linux เช่นการใช้คำสั่ง man ก็คือการใช้ความสามารถของ vi ในการนำข้อมูลมาแสดงผลนั่นเอง
- shadow เก็บ password ใช้สำหรับป้องกันผู้ใช้คนอื่นๆอ่าน password ที่ผ่านการเข้ารหัสได้
- groupadd manager เป็นการเพิ่มกลุ่มผู้ใช้งานเข้าไป เพิ่ม manager
- usermod -g manager [ชื่อผู้ใช้งาน] จะเป็นการเพิ่มผู้ใช้งานเข้าไปยัง manager
- passwd [ชื่อผู้ใช้งาน] เป็นการเปลี่ยนรหัสผ่าน
- su - [ชื่อผู้ใช้งาน] จะเป็นการเปลี่ยนตนเองเป็น Super user หรือ root เพื่อใช้สิทธิ์สูงสุดในการบริหารระบบ ที่ผู้ใช้ปกติทำไม่ได้
- umask 066 เป็นการเปลี่ยน permission
โปรแกรม vi เป็น editor ที่ใช้สำหรับแก้ไขแฟ้มแบบ text (a programmers text editor)
ตัวอย่างคำสั่ง และการใช้งาน
esc กลับไปยังโหมดคำสั่ง
enter ย้ายไปยังต้นบรรทัดของบรรทัดถัดไป
i ใส่ข้อความก่อนเคอร์เซอร์
a ใส่ข้อความหลังเคอร์เซอร์
A ใส่ข้อความที่ท้ายบรรทัดปัจจุบัน
dd ลบบรรทัดปัจจุบันทั้งบรรทัด
x ลบอักษร 1 ตัวอักษร
cw เปลี่ยนข้อความ
:w บันทึกแฟ้ม
:q! ออกโดยไม่ เปลี่ยนแปลงใด ๆ
:wq บันทึกแฟ้ม และออกจากโปรแกรม vi
ขอบคุณรูปภาพประกอบจาก : http://creepypasta.wikia.com